شمیم سبز

#سکر :
مستی، حالتی که عقل را از تصرف و قوای انسانی را از انقیاد عقل بازدارد، غفلتی به همراه طرب و نشاط و سستی اعضا بدون مرض و علتی که از تناول مواد آشامیدنی حاصل شود، و این سکر مذموم و ماده ی مولد آن در شریعت حرام است، این حالت گاهی هم به سبب غلبه ی احوال ناپسند از قبیل حب جاه و زیادت قدرت و مال و خودبینی و نظایر آن روی می دهد که آن هم نکوهیده و مذموم است، و چون این معنی به سبب واردی قلبی پدید آید، مستی خدایی ست که صوفیه آن را بدین گونه تعریف می کنند:
دهشت و حالت بی خبری از خود و غیر که در مشاهده ی جمال معشوق دست دهد مانند عاشقی که پس از انتظار دراز و هجران جانسوز ناگهان معشوق وی بی پرده و حجاب بر او درآید که عاشق درین حال دست و پای خود را گم می کند و از خویش بی خبر می شود و واله و حیران جمال معشوق می گردد و حالت قبل ازین ، صحو و هشیاری ست و آنرا صوفیان "صحو اول" می نامند که مبدأ تفرقه و موضع نقصان است و چون مشاهده ی جمال پیاپی و متوالی گردد و انس به مشاهده حاصل شود عاشق به سبب آن تحمل دیدار تواند کرد و زین پس با خود آید و هشیاری و صحو بازگردد ولی نقص و تفرقه زایل شده باشد و عاشق، محبوب را به چشمی که بینایی از مشاهده یافته است بنگرد، این حالت را صوفیان "صحو ثانی" و "صحو الجمع" و "صحو بعد المحو" گویند.
و ابوالقاسم قشیری نظر بدین معنی گفته است که:"الصحوُ رجوعٌ الی الاحساس بعد الغیبة."

(شرح مثنوی شریف،ص245)